(Ik heb 4 columns geschreven voor de site van ikbenopen.nu. Ze horen zo bij mijn verhaal dat ik ze graag ook via mijn eigen site deel. Dit is column 3, oorspronkelijk geplaatst in juni 2022).
Tot ik zelf de diagnose kreeg, een paar jaar geleden, wist ik weinig van ADHD af. Het beeld dat ik had, was wat het meeste naar voren komt in artikelen en de media: dat van rondrennende jongens in een klaslokaal. En van enorm hyperactieve mensen, die veel en snel praten. Het is echter omvangrijker en complexer en heeft een grote impact op je doen en laten.
Door de vele boeken en artikelen die ik er ondertussen over gelezen heb (het algemene beeld schijnt te zijn dat mensen met ADHD geen geduld hebben om te lezen, maar ik lees graag), aangevuld met mijn eigen ervaringen, heb ik er inmiddels een duidelijker beeld van. Maar als iemand me vraagt: “Wat houdt ADHD precies in?”, merk ik dat ik het moeilijk in een paar zinnen kan samenvatten. Ik doe hier een kleine poging.
Te beginnen met de naam. ADHD staat voor ‘Attention Deficit Hyperactivity Disorder”, een aangeboren aandachtstekortstoornis die leidt tot aandachts- en concentratieproblemen, impulsiviteit en hyperactiviteit.
Vele onderzoekers en behandelaars vinden die naam niet -meer- helemaal passen, maar zo kennen we het nu. Het verwarrende aan de naam is onder andere dat het lijkt alsof mensen met ADHD te weinig aandacht hebben. Er is echter geen tekort aan aandacht, maar de aandacht gaat naar waar hij wil en daardoor kan het veel moeite kosten om je ergens doelgericht op te concentreren. Of iemand richt juist alle aandacht op een taak en de omgeving lijkt niet meer te bestaan. (Dit staat bekend als hyperfocus, dat trouwens ook juist handig en nuttig kan zijn).
Een ander woord om over te vallen: stoornis. Omdat het klinkt alsof er iets heel erg mis is dat opgelost moet worden. Lang werd ADHD ook echt zo gezien. Maar in ieder geval de laatste jaren is er meer het besef gekomen dat niet alle breinen hetzelfde werken. En als je brein niet zo standaard werkt, het niet automatisch een stoornis is. (Zie ook mijn vorige column over neurodiversiteit).
Wat ADHD in ieder geval niet is: een gebrek aan inzet, luiheid, gevolg van slechte opvoeding of een verzonnen modeverschijnsel.
Wat het wel is: een verzameling van kenmerken en symptomen die ertoe kunnen leiden dat je tegen allerlei obstakels en problemen aanloopt, en je gevoelsleven/ relaties / werk/ financiën / eigenwaarde flink kunnen belemmeren, vooral zolang het niet-gediagnosticeerd is.
Maar een aantal fijne en leuke eigenschappen en vaardigheden komen ook vaak voor onder ADHD’ers: originaliteit,doorzettingsvermogen, charisma, inlevingsvermogen, creatief, originele manier van denken, intuïtief, nieuwsgierig, bijzondere humor en probleemoplossend vermogen. En die komen vaak nog beter uit de verf als je weet hoe je brein in elkaar zit en wat er wel of niet werkt voor jou.
In het boek ‘Hulpgids ADHD, onder andere geschreven door Edward Hallowell ( volwassen- en kinderpsychiater gespecialiseerd in ADHD, en heeft zelf ADHD) staan veel mooie, pijnlijke en heldere voorbeelden waarin ik veel herken. Ik deel er eentje hier:
“In andere opzichten lijkt ADHD op constant onder hoogspanning staan. (…) Je krijgt een idee en dat moet je meteen uitvoeren, en voor je het weet heb je een ander idee voordat je met het eerste klaar bent, en dus stort je je daarop, maar natuurlijk onderschept een derde idee het tweede idee en en dan moet je daar natuurlijk achteraan, en voor je het weet noemen de mensen je chaotisch, impulsief, ongehoorzaam, opstandig en allerlei onaardige dingen die de plank helemaal mis slaan.
Want je doet zo je best om het goed te doen. Je hebt alleen allerlei onzichtbare krachten die je dan weer hierheen, dan weer daarheen trekken, wat het heel moeilijk maakt om je opdracht uit te voeren.”
Herken je dit beeld? Of heb je vragen of opmerkingen? Deze kan je hieronder kwijt, of via mijn contactformulier.
