Mijn 10 dagen Vipassana

De 10 dagen zonder praten, communiceren, mobiel, boeken, pen & papier, laptop en internet: daar keek ik naar uit.

Pas in de afgelopen weken drong het langzaam tot me door dat er natuurlijk meer was dan alleen die stilte. Er was een strak schema met ongeveer 10 uur meditatie per dag. Ik had nog weinig ervaring met mediteren.

Ondanks het uitvoerig bestuderen van de website, en de verhalen van vrienden die eerder zijn geweest had ik eigenlijk geen idee hoe de dagen zouden verlopen.

Vipassana-meditatie is een eenvoudige, praktische en non-sektarische techniek, die de beoefenaar in staat stelt door middel van zelfobservatie zelfkennis te verwerven. Deze techniek werd 2500 jaar geleden onderwezen door Gautama de Boeddha. De toepassing ervan maakt het mogelijk mentale spanningen op te lossen en een positiever, evenwichtiger en gelukkiger leven te leiden. Het is de kunst om te leven.

Dinsdag 15 oktober vertrok ik naar het Vipassana centrum.

Mijn treinreis was al anders dan gewoonlijk, want ik had niks te lezen bij me. Ik keek er naar uit en vond het ook erg spannend. Hoe zou het zijn? Zou ik de korte nachten trekken? En het drie keer per dag eten, waarvan de laatste ‘maaltijd’ alleen uit fruit bestond? Hoe zou ik het mediteren ervaren? Zou ik inzichten krijgen?

Bij aankomst mocht er nog gepraat worden. Ik deelde mijn kamer met twee andere vrouwen, we hebben elkaar kort ontmoet en gesproken voordat alles van start ging. We kregen soep, uitleg over de regels, het schema en wat er van ons verwacht werd. Er waren ± 50 mannen en ±50 vrouwen. Vanaf dat moment waren we gescheiden. We hadden een eigen looproute, eigen ingang van de meditatiezaal, aparte eetzalen.

Vervolgens was het tijd om de meditatiezaal in te gaan.

Iedereen kreeg een plekje toegewezen. Ik pakte op goed geluk wat meditatiekussens en dekens mee, want wist niet echt wat ik nodig zou hebben om goed te kunnen zitten. Voor de mannenkant zat een mannelijke leraar en aan de vrouwenkant een vrouwelijke lerares. Tot mijn verbazing zeiden zij zo goed als niks. Alles ging via audio-opnames van Mr. Goenka, de man die Vipassana op grote schaal over de gehele wereld verspreid heeft. Hij vertelde in het Engels met een dik Indiaans accent wat we moesten weten en doen, gevolgd door een Nederlandse vertaling.

We werden nogmaals op gewezen op alle regels en dat we er voor kozen om de volgende vijf voorschriften strikt na te leven tijdens de cursus:

  1. zich onthouden van het doden van welk levend wezen dan ook;
  2. zich onthouden van stelen;
  3. zich onthouden van alle seksuele activiteiten;
  4. zich onthouden van liegen;
  5. zich onthouden van alcohol en/of drugs.

Na een uur zitten mochten we de ruimte verlaten. Ook de Edele Stilte was vanaf nu ingegaan: stilte van lichaam, spraak en geest. Na een warrige en korte nachtrust ging om 4 uur ’s ochtends de gong om ons wakker te maken. Dag 1 was begonnen.

Iedere dag zag er hetzelfde uit.

Vanaf 4.30 mediteren in zaal of eigen kamer. Om 6.30 ontbijt en rustpauze. Van 8.00-9.00 groepsmeditatie in de zaal. Van 9.00-11.00 mediteren in zaal of eigen kamer. Vanaf 11.00 tijd voor warm middageten, rustpauze en gelegenheid om 5 minuten te praten met de leraar. Van 13.00-14.30 mediteren in zaal of eigen kamer. Van 14.40-15.30 groepsmeditatie in de zaal. Van 15.30-17.00 mediteren in zaal of eigen kamer. Om 17.00 tijd voor fruit en thee. Van 18.00-19.00 groepsmeditatie in de zaal. Om 19.00 een audiolezing van Goenka, samen met de andere Nederlandssprekenden beluisteren we de Nederlandse vertaling in een andere zaal. Vanaf 20.15 of 20.30 laatste groepsmeditatie in de zaal. Tussen 21.00 en 22.00 tijd om te gaan slapen.

Ik vond het zwaar.

Veel zwaarder dan ik had verwacht. Iedere dag opnieuw was het een strijd. Ik bleek helemaal niet zo goed lang stil in een meditatiehouding te kunnen zitten. Dat was een tegenvaller. Mijn lichaam liet aan alle kanten van zich horen. Mijn geest was vaak onrustig. Iedere dag ben ik mezelf een paar keer tegengekomen. Mijn beeld en verwachtingen over mezelf werden continu onderuitgehaald. Intensief en confronterend. Met het stil zijn en niet communiceren had ik geen enkele moeite. Het was erg fijn en nodig om je op jezelf te concentreren.

De eerste paar dagen focus je je op een gedeelte van je lichaam. Dit is om je geest scherper te krijgen. Uur na uur, dag na dag concentreer je je op dat kleine stukje lichaam. Als je gedachten alle kanten op vliegen, ga je daar met je aandacht terug naartoe. Vanaf dag 4 ga je Vipassana toepassen, daarbij ben je je continu bewust van je gewaarwordingen in je lichaam. Alle gewaarwordingen. Over heel je lichaam. Stukje voor stukje. Via de audio-opname krijg je steeds te horen hoe je dat hoort te doen. Je kan niet om jezelf heen.

Het fijne is dat er tegelijkertijd steeds wordt benadrukt dat het belangrijk is dat je gelijkmoedig blijft.

Dat je je niet moet hechten aan de vervelende, maar ook niet aan de fijne gewaarwordingen. Alles komt en gaat. Alles ontstaat en vergaat. Dat is de wet van de natuur. Het belangrijkste is niet dat je lang stil kan zitten, of alles goed kan voelen. Belangrijk is dat je er gelijkmoedig onder blijft. Dat je de dingen laat komen zoals ze komen.

Alle dagen heb ik heel bewust meegemaakt. In het begin had ik mijn horloge vaker om en keek ik soms stiekem tijdens het mediteren. Weer 10 minuten voorbij. We zitten op de helft van de dag. Over 10 uur is het alweer tijd om te gaan slapen. Omdat ik moeilijk lang rechtop kon zitten, heb ik veel in mijn kamer gemediteerd. Op mijn bed, met mijn rug tegen de muur. Op een stoel. In het begin viel ik soms in slaap. Ik liep veel heen en weer van slaapkamer naar meditatiezaal. Ging buiten op een bankje zitten. Liep nog een rondje over het terrein. Ik heb de kans gepakt om 3x een kort gesprek met de lerares aan te gaan. Zij wist vriendelijk en positief mijn verwarring of onmacht om te draaien. Heel fijn.

Het was heel mooi om zo bewust de natuur mee te maken. We hadden een volle maan, veel sterren. Zon en regen. Wind. Het ritselen van de bladeren, de verkleuring van de bladeren. Allerlei soorten vogels. Eekhoorntjes kwamen voorbij. Lieveheersbeestjes kwamen op je trui zitten. Doordat je geest steeds scherper wordt, zie en hoor je alles veel beter.

Ondanks (of dankzij?) het feit dat ik het zwaar en moeilijk vond, heb ik ook veel mooie momenten gehad. Oude herinneringen kwamen naar boven. Ik kreeg inzichten over mezelf, mij als ondernemer, gemaakte keuzes, mijn leven. Tijdens de avondlezingen werd er uitgelegd waarom bepaalde dingen op die dag zo waren gegaan. Hoe het bij anderen ging. Verhalen over de geschiedenis. Interessant, herkenbaar en grappig.

Vipassana gaat over bewustwording van jezelf en een beter leven voor jezelf, en voor anderen.

Dat het belangrijk is om goed bezig te zijn, anderen geen kwaad te doen, het voor anderen mogelijk te maken om ook een goed leven te leiden. Ik kreeg allemaal nieuwe inzichten: waar ik mee bezig ben in het leven en waar ik voor sta past helemaal in dit gedachtegoed. Hoogste tijd om zonder teveel afleidingen op dit pad verder te gaan.

Op dag 10 mochten we vanaf het eind van de ochtend weer praten. Dat was raar en onwennig, ik had er eerst ook helemaal geen behoefte aan. Maar de verdere dag was het toch wel erg fijn om te delen met de anderen, te horen hoe zij het gehad hadden. Om onder woorden te brengen hoe ik het zelf ervaren had.

Wat ik erg bijzonder vond, is dat het samenleven met mijn twee kamergenoten heel goed ging. Praten bleek helemaal niet nodig om alles goed te laten verlopen. We hielden op een natuurlijke manier rekening met elkaar. Geen gesteggel over het raam wel of niet open, een bepaalde lamp wel of niet aan. Juist omdat je niet mag communiceren én omdat je leert gelijkmoedig te zijn, gaat er geen energie naar die dingen waar je gewoonlijk een voorkeur voor of mening over hebt.

Eenmaal klaar had ik verwacht moeite te hebben met geluid en met drukte, maar dat bleek wel mee te vallen.

Er was een rust in mezelf gekomen, waardoor ik dat langs me heen kon laten gaan. Ik had vooral moeite met kijken. Van de tijd dat ik per dag wakker was, had ik ongeveer 10 uur mijn ogen dicht gehad. En de tijden dat ik ze wel open had, hoefde ik niet scherp te stellen op gezichten of teksten. Dus toen ik na de retraite mijn ogen weer actiever gebruikte, was dat even wennen.

Ze raden aan om iedere dag 2x een uur te mediteren, dat ben ik nu aan het doen. Op mijn manier. Een uur helemaal stilzitten lukt me nog niet. Wel zo stil mogelijk. En mijn ogen dicht. Hoe lang ik dat 2x daags volhoud? Ik zal het ervaren.

Ik ben benieuwd hoe dit verder allemaal zal doorsijpelen in mijn leven.

Merk wel dat ik meer energie heb, meer focus, meer rust ervaar en gelijkmoediger ben. Ik vond het zeer de moeite waard.

Er valt nog veel meer te vertellen over mijn retraite ervaringen dan hierboven beschreven, vraag me er gerust eens naar!

Update: in maart 2015 ben ik nog eens naar een 10-daagse geweest. Daar heb ik deze blogpost over geschreven.

Meer weten over Vipassana Meditatie Centrum Dhamma Pajjota? KLIK 

Neem ook eens een kijkje op mijn Engelse site: happy without reason.

13 Comments

  1. Hi Katja! Dank voor je verhaal 🙂 ik zit er zelf ook over na te denken. Vraagje: bij welke lokatie ben jij geweest? ik zie bij NL alleen cursussen voor oud leerlingen staan… ben jij elders in Europa geweest of in België? Groetjes

  2. Het is vooral ook heel mooi hoe je het hele proces beschrijft, wat er met jou gebeurde.
    Stilte is heel bijzonder en verbindt.
    Dank je wel, Maria Es

  3. @Eva-Maria: dank voor je reactie. Ik zelf kan daar achteraf wel wat mee, in mijn verdere zoektocht naar hoe meer rust & stilte in mijn leven te houden. Het past echter niet helemaal binnen de Vipassana methode. Dus eenmaal daar is het zoveel mogelijk stilzitten..

  4. Dag Katja,

    Dit spreekt enorm aan zoals je het vertelt. Ik voel helemaal mee hoe ikzelf ook met mezelf zou geconfronteerd worden 🙂 Mooi dat je die nuance brengt: de lastige momenten én de mooie momenten.

    Wat wel voor mij een eye opener was: iemand die aangaf dat je ook bewegend kunt mediteren of stil kunt worden. Bijv. door slow motion movement, slow motion bewegingen met het lichaam doen. Ikzelf voel dat het niet zo ideaal is als mijn lichaam te lang stilzit (daar is het lichaam niet voor bedoeld, wel om te bewegen …). Die slow motion bewegingen brengen me inderdaad rust en leren me mijzelf nog beter aanvoelen.

    Wie weet ben je daar wat mee 😉

    Dankje voor het mooi en puur jezelf zijn.

    Eva-Maria

  5. @Janneke: dat gevoel heb ik ook 🙂
    @Marlies en @Saartje: als je erover blijft denken.. een keer plannen en doen!
    @ Sharon: ik las je tekst op je site en hoe jij tegen stilte en mediteren aankijkt, heel mooi!

  6. Hoi Katja,
    Wow wat fijn om je verhaal te lezen! En zooo herkenbaar!
    Ik weet nog dat ik (voor mijn gevoel eeuwen, maar het was waarschijnlijk “maar” een half uur) in het gras lag en een mier observeerde. Inderdaad, alles wordt zo zichtbaar tijdens die 10 dagen, de natuur, je gedachten en gevoelens. Een heel mooi proces.
    Toch bleek het voor mij een te grote uitdaging om elke dag 2 uur te zitten toen ik weer thuis was, dat frustreerde me in het begin ontzettend. Maar nu heb ik mijn eigen manieren gevonden om te mediteren en daar voel ik me heel goed bij 🙂
    Ik wens je toe dat je de rust en gelijkmoedigheid (op jouw eigen manier) kan blijven voeden en ervaren!
    Liefs Sharon

  7. Hoi Katja, mooi om te lezen, ik zit er ook al een tijd aan te denken en zou deze uitdaging voor mezelf zeker een keer aan willen gaan. Je hebt me er even mee naar toe genomen door deze tekst bedankt!
    Succes met alles. Veel liefs Saar

  8. Mooi hoor katje, ik hoop dat je er nog lang veel aan mag hebben. Ik heb er ook wel eens over na zitten denken om het te gaan doen! groetjes marlies

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.